در این مقاله، ما به بررسی چگونگی تأسیس یک باغ پسته از ابتدا خواهیم پرداخت و همه چیز را از خاک تا برداشت پوشش خواهیم داد. پسته یک محصول بسیار سودآور است و در سال‌های اخیر، تعداد باغهای پسته در سراسر جهان در حال افزایش است. با این حال، قبل از تأسیس یک باغ پسته، انجام تحقیق دقیق در مورد نیازهای خاص برای کشت موفق ضروری است. در این مقاله، عوامل کلیدی در تأسیس یک باغ پسته را توضیح خواهیم داد.
خاک مناسب برای باغ پسته
درختان پسته در خاکهای لوم ریگی و لوم با HP ۷-۸.۷ رشد عالی دارند. در این نوع خاکها ریشه رشد عمیق میداشته باشد و این به درختان در جذب آب کمک میکند. دیگر از خوبی‌های این خاکها این است که این خاکها از غرق آبی جلوگیری میکند. درختان پسته به غرق آبی بسیار حساس هستند.
اقلیم مناسب برای باغ پسته
درختان پسته در آب و هوای خشک و نیمه بیابانی که دارای تابستان های طولانی، گرم و خشک با رطوبت کم هستند رشد بسیار عالی میداشته باشند. درختان پسته همچنین به زمستان‌های خنک نیاز دارند، اما نه به شدت سرد. درختان از گرمای تابستانی حدود ۷۳ درجه سانتی‌گراد بهره‌مند میشوند که به تولید مغزهای با کیفیت و فراوان کمک میکند(۱).
ورایتی های درخت پسته
درختان پسته ورایتی ها بسیاری دارد. ما صرف مشهورتری ترین ورایتی های که در کالفوفرنا بسیار مشهور و بیشترین باغهای پسته با این ورایتی های ها ایجاد شده به صورت مختصر معرفی میکنیم. درختان پسته به صورت مذکر و ماده مباشند. موجودیت هر دو جنس حتمی است تا درختان حاصل بدهند. صرف درختان ماده تولید میوه میکنند.
کرمان: این ورایتی درختان ماده است بخاطر تولید بالای مغزهای بزرگ با رنگ سبز کم رنگ و طعم ملایم شناخته می‌شود. این رقم تمایل زیادی به باردهی متناوب دارد و ممکن است در برخی سال‌ها تعداد زیادی مغز خالی تولید کند. یک ورایتی دیرس است.
گولدین هیلز: این ورایتی ها یک درخت ماده است. حاصل و اندازه مغز مشابه کرمان را ارائه می‌دهد، اما با مغزهای خالی کمتر و درصد بالاتری از مغزهای شکاف‌دار قابل خوردن. این رقم تقریباً یک هفته زودتر از کرمان گل می‌دهد و همچنین یک هفته زودتر می‌رسد.
لاست هیلز: یک درخت ماده است. از نظر حاصل مشابه کرمان است اما مغزهای بزرگ‌تری تولید میکند. مانند گولدین هلز، این رقم مغزهای خالی کمتری دارد و نسبت بالاتری از مغزهای شکاف‌دار قابل خوردن را تولید میکند. لاست هیلز تقریباً یک هفته زودتر گل می‌دهد و حدود ۰۱ روز زودتر از کرمان می‌رسد.
پیترز: درخت مذکر است. مقدار زیادی گرده تولید میکند که در طول بیش از دو هفته رها می‌شود. دوام گرده آن قوی در نظر گرفته می‌شود، اگرچه در شرایط کم‌سرد، ممکن است گرده را دیرتر رها کند و منجر به گرده‌افشانی نامنظم کرمان شود.
رندی: یک رقم نر که حدود ۰۱ روز زودتر از پیترز گل می‌دهد. دوره گل‌دهی رندی به طور نزدیک‌تری با گولدین هیلز و لاست هیلز همزمان است، اما برای گرده‌افشانی کرمان خیلی زود است. دوره گل‌دهی آن به طول مشابه پیترز است و گرده بیشتر و دوامدارتر دارد(۲).
پایه های مادری باغهای پسته کالیفرنیا
پینیور گولد (پی جی آی): این پایه مادری در برابر ویروس ورتیسیلیوم مقاوم است، اما مقاومت کمتری در برابر بیماری سرخشکیدگی دارد. پایه پی جی آی در برابر شوری خاک نسبت به پایه‌های یو اس بی آی و اتلانتیکه مقاومت کمتری دارد. همچنین، این پایه نسبت به کمبود عناصر کمیاب مانند زینک و مس حساس است.
یو سی برکلی آی (یو سی بی آی): این پایه مادری که ترکیبی از گونه‌های پسته اتلانتیکه و پسته اینتگریما است، به طور گسترده‌ای در کاشت پسته استفاده می‌شود. پایه یو سی بی آی مقاومت بالایی در برابر ویروس ورتیسیلیوم و تحمل خوبی در برابر شوری خاک دارد. با این حال، این پایه در معرض کمبود عناصری مانند زینک، مس و بوران قرار می‌گیرد.
اتلانتیکه: این پایه که از گونه پسته اتلانتیکه مشتق شده است، به دلیل آسیب‌پذیری در برابر ویروس ورتیسیلیوم کمتر به کار گرفته می‌شود. با این حال، این پایه بالاترین تحمل نسبت به شوری را دارد و مقاومت بسیار خوبی در برابر سرما نشان می‌دهد. این ویژگی‌ها در مراحل اولیه ایجاد باغ پسته بسیار مفید است.
.تربینتوس: این پایه که در گذشته بیشتر استفاده می‌شد، به دلیل حساسیت به ویروس ورتیسیلیوم دیگر یک انتخاب محبوب محسوب نمی‌شود. با این حال، پایه تربینتوس دارای تحمل سرما مشابه پایه اتلانتیکه است
پایه‌های مادری مختلیف برای درختان پسته در کالیفرنیا استفاده شده اند. به اساس تحقیق ۵ ساله که در دانشگاه دفیس کالیفرنیا انجام شده پیوندی نهال کرمان بالای پایه مادری یو سی بی آی بیشترین حاصل را داده است(۲).
آبیاری درختان پسته
پسته‌ها برای آب و هوای خشک بسیار مناسب هستند و می‌توانند دوره‌های طولانی خشکسالی را به خاطر تحمل استثنایی به شرایط خشک تحمل کنند. با این حال، آبیاری به طور قابل توجهی هم کمیت و هم کیفیت تولید پسته را افزایش می‌دهد، دوره‌های غیرمولد را کاهش می‌دهد و ثبات برداشت را بهبود می‌بخشد. استرس آب بیش از حد می‌تواند به تولید پسته‌های کوچکتر و کوچکتر منجر شود، در حالی که آبیاری بیش از حد ممکن است به تولید مغزهای بزرگ‌تر منجر شود که کیفیت را فدای اندازه میکند. آبیاری قطره‌ای مؤثرترین روش است، به ویژه در سال‌های اولیه کاشت. با توجه به تحمل خشکی درختان پسته، آبیاری می‌تواند در زمان‌های محدودیت آب کنترل شود و در مراحل کلیدی رشد، مانند تشکیل میوه و رشد دانه، که در آن تقاضای آب بیشتر است، تمرکز شود(۳).
کوددهی درختان پسته
برای اجرای یک برنامه کوددهی، توصیه می‌شود که تست لابراتواری خاک انجام شود. این اطمینان می‌دهد که کود و عناصر مورد نیاز برای پسته فراهم شود. علاوه بر این،تست لابراتواری برگ، به ویژه در ماه اسد، برای نظارت بر عناصر ضروی در درخت پسته و به خاطر رفع هرگونه کمبود در عناصر ضروری توصیه می‌شود(۵).
نیازهای کود نایتروجن:
درختان پسته به نایتروجن متوسط نیاز دارند. توصیه می‌شود نایتروجن به صورت تقسیم شده در طول فصل رشد استفاده شود، به طوری که اکثر کاربرد در اواخر زمستان یا اوایل بهار، درست قبل از باز شدن جوانه، انجام شود.
نسبت‌های فاسفورس و پتاشیم:
استفاده از فاسفورس و پتاشیم باید بر اساس توصیه‌های تست خاک باشد. این مواد مغذی برای گل‌دهی، انکشاف و رشد میوه و رشد کلی درخت حیاتی هستند.
مکمل های عناصری کمیاب:
به طور منظم مقدار عناصر کمباب را تحت نظر قرار دهید و در صورت نیاز مکمل‌ها را ارائه دهید. اسپری‌های برگی که حاوی آهن، زینک و منگنز هستند می‌توانند به طور مؤثری به هرگونه کمبود رسیدگی کنند.
برنامه‌های کوددهی را بر اساس مراحل رشد درخت زمانبندی کنید. به عنوان مثال، نایتروژن را قبل از بازشدن جوانه‌ها، فاسفورس و پتاشیم را در مرحله گل‌دهی و یک کود متعادل را در اواخر تابستان اعمال کنید. دفعات کوددهی باید بر اساس سن و سلامت درختان تنظیم شود. درختان پسته جوان ممکن است به دوره های کودهی بیتشر بیشتری نیاز داشته باشند، در حالی که درختان بالغ ممکن است از دوره های کودهی کمتر اما مقدار کود بیشتر نیاز دارند. به طور منظم درختان را برای هرگونه نشانه‌ای از کمبود مواد مغذی، مانند زرد شدن برگ‌ها یا رشد کم، زیر نظر داشته باشید و در صورت نیاز رژیم کوددهی خود را اصلاح کنید(۴).
شاخه بری درختان پسته
سال اول
کاشت: نهال‌های بدون پیوند و حدوداً یک‌ساله باید بین ماه‌های جدی تا اوایل ثور در باغ کاشته شوند. بعد از کاشت، درختان باید فوراً آبیاری و به کمک برنامه‌ی منظم کوددهی تقویت شوند تا رشد قوی و سالمی داشته باشند.
پایه‌گذاری: برای هر درخت، یک پایه چوبی به طول ۶ فوت و قطر ۲ اینچ را ۰۳ تا ۵۴ سانتی‌متر در خاک در کنار ریشه‌ی نهال فرو کنید. این پایه باید طوری قرار داده شود که درخت در جهت مخالف باد به آن تکیه کند.
پیوند زنی در مزرعه: پیوندک‌های پسته معمولاً در اوایل تابستان به پایه‌ها پیوند زده میشوند و این کار تا زمانی که پوست پایه نرم و قابل انعطاف است، ادامه می‌یابد. روش متداول، پیوند T است که در ارتفاع ۰۶ تا ۰۷ سانتی‌متر انجام می‌شود. مکان اتصال پیوند باید کمی بالاتر از محل اتصال ماشین برداشت باشد که در ارتفاع ۸۴ تا ۶۵ سانتی‌متر قرار دارد.
احتیاط: در اولین فصل رشد، از شاخه‌بری شاخه پیوندک به منظور تقویت رشد شاخه‌های اولیه خودداری کنید. شاخه‌های جانبی کوتاهی که ایجاد میشوند، برای تشکیل شاخه‌های اصلی در زمان شاخه‌بری خواب مناسب نیستند و معمولاً حذف میشوند، لذا منفعتی ندارند.
اولین برش سرزنی: در اولین فصل خواب درخت، شاخه‌های پیوندک باید تا ارتفاع ۵۰۱ سانتی‌متر کوتاه شوند. این برش باعث تشویق شاخه‌دهی جانبی بیشتری می‌شود. اگر درخت در اولین فصل رشد به ارتفاع ۵۰۱ سانتی‌متر نرسد، اولین برش سرزنی باید در دومین فصل رشد انجام شود. ممکن است درخت با دو شاخه‌ی اصلی رشد کند، اما به طور معمول درخت با سه شاخه اصلی قوی‌تر خواهد بود.
سال دوم
درختان در سال دوم معمولاً شاخه‌های جانبی متعددی ایجاد میکنند که به شاخه‌های اصلی تبدیل خواهند شد. این شاخه‌ها باید به شکل گلدانی بسته شوند تا حالت عمودی داشته باشند. شاخه‌های اولیه باید در طول فصل رشد به ۵۳ سانتی‌متر محدود شوند تا ساختار قوی‌تری برای درخت فراهم شود. به شاخه‌های ثانویه اجازه رشد داده شود تا سطح تاج درخت و ضخامت شاخه‌های اولیه افزایش یابد. از ایجاد شاخه‌های ثانویه و ثالثیه در همان فصل خودداری کنید، چراکه سرزنی زودهنگام شاخه‌های ثانویه باعث ضعیف شدن درخت و آسیبب پذیری آن خواهد شد.
بهبود شاخه دهی: برای بهبود شاخه دهی در شاخه‌های اصلی، برگ تیغه‌ای شاخه‌ها را از دم‌برگ در دومین گره از نوک شاخه قطع کنید.
مدیریت رشد جانبی: رشد جانبی در پایه و پیوندک را سرزنی کنید و هرگونه رشد نزدیک به زمین که ممکن است تحت تأثیر علف‌کش‌ها قرار گیرد، حذف نمایید.
شاخه‌بری در فصل خواب دوم: شاخه‌های جانبی ثانویه را به گونه‌ای نازک کنید که در هر شاخه‌ی اصلی، ۲ تا ۳ شاخه باقی بماند. شاخه‌های انتخابی نباید مستقیماً روبروی هم قرار گرفته باشند. شاخه‌های جانبی باید به ارتفاع ۸۲ تا ۳۳ سانتی‌متر برسند و در حالت گلدانی بسته شوند.
سال سوم تا پنجم
در این مرحله، درختان دارای شاخه‌های اصلی خواهند بود که به شاخه‌های ثانویه و سپس ثالثیه تقسیم میشوند. اجازه دهید این شاخه‌ها رشد کنند.
شاخه‌بری در فصل خواب سوم: برای هر شاخه‌ی ثانویه، شاخه‌های ثالثیه را نازک کنید. بر اساس روش شاخه‌بری نسبتی، ۲ شاخه‌ی ثانویه برای هر شاخه‌ی اصلی و ۲ شاخه‌ی ثالثیه برای هر شاخه‌ی ثانویه نگه دارید. از نوار چسب برای علامت‌گذاری قیچی‌های شاخه‌بری در طول ۰۴ و ۶۵ سانتی‌متر استفاده کنید. شاخه‌های قوی ثالثیه را در طول ۶۵ سانتی‌متر و شاخه‌های ضعیف‌تر را در ۰۴ سانتی‌متر سرزنی کنید. شاخه‌های ثالثیه را به صورت مرتفع به سمت بالا ببندید و در داخل تاج درخت متقابل‌گرا کنید. از باز کردن مرکز درخت پرهیز کنید، چرا که می‌تواند باعث کاهش زودهنگام میوه‌دهی شود. شاخه‌های میوه‌دهی ممکن است در طول شاخه‌های اولیه رشد کنند. روش شاخه‌بری نسبتی همچنین شامل نگه‌داشتن یک شاخه‌ی میوه‌دهی برای هر شاخه‌ی سازه‌ای است.
سال ششم تا هشتم
پس از شکل‌گیری اصلی درخت، تعداد برش‌های شاخه‌بری کاهش می‌یابد تا رشد شاخه‌های میوه‌دهی بیشتر شود و باردهی را تقویت کند.
شاخه‌بری در فصل خواب
درختانی که تازه وارد مرحله تولید شده‌اند، در زمان شاخه‌بری عمدتاً به برش‌های کوچک در شاخه‌های یک‌ساله نیاز دارند تا تاج درخت افزایش یابد و شاخه‌های میوه‌دهی تقویت شوند. شاخه‌های قوی باید به اندازه ۴۵ تا ۵۶ سانتی‌متر و شاخه‌های ضعیف‌تر به اندازه ۴۰ سانتی‌متر سرزنی شوند. برای تقویت شاخه‌های میوه‌دهی، برش‌های سرزنی برای شاخه‌های میوه‌دهی ایجاد کنید و مطمئن شوید که جوانه‌های برگ بالاتر از جوانه‌های میوه‌دهی قرار گیرند تا شاخه‌دهی جدید صورت گیرد. هر شاخه‌ای که ممکن است مانع استفاده از تجهیزات برداشت شود، حذف شود. برش‌های معروف به «برش گره‌ای» برای تولید میوه مفیدند. گره شامل مجموعه‌ای از جوانه‌ها است که از فاصله بین گره‌ها تشکیل می‌شود. برشی که درست بالای گره انجام شود، باعث رشد چند شاخه با جوانه‌های گل می‌شود و برای شاخه‌های مسطح مفید است، اما برای ساختاردهی درخت مناسب نیست. درخت باید به مناطقی بر اساس شاخه‌های اصلی تقسیم شود و در صورت نیاز، برخی از شاخه‌ها تنک شوند تا شاخه‌ها در محدوده‌ی مشخص خود باقی بمانند.
درختان بالغ
هدف اصلی شاخه‌بری در درختان بالغ، محدود کردن رشد درختان در فضای تخصیص‌یافته‌ی خود و بهبود نفوذ نور برای تولید میوه‌های مناسب در سراسر درخت است. به علت خاصیت غالبیت رأسی، قوی‌ترین شاخه‌ها از جوانه‌های نزدیک به انتهای شاخه‌ها رشد میکنند که به افزایش رشد تاج فوقانی و حاشیه‌های جانبی درخت منجر می‌شود. با گذشت زمان، شاخه‌های اصلی بارده کمتر به سمت بالا رشد میکنند و نفوذ نور به شاخه‌های میوه‌دهی پایین‌تر را محدود می‌سازند، که این امر باعث می‌شود محصول بیشتر در قسمت بالایی تاج رشد کند و برداشت آن سخت‌تر باشد.
شاخه‌بری درختان بالغ از سطح زمین با قیچی‌های دستی آغاز می‌شود و برای شاخه‌های بالایی از قیچی‌های بلندتر استفاده می‌شود.
شاخه بری در فصل خواب
برش‌های تنک برای حذف شاخه‌های شکسته و شاخه‌های نزدیک به هم انجام شود و در صورت حذف، شاخه بالاتر باقی بماند. تنک کردن شاخه ها همچنین به منظور بالا بردن شاخه‌های بارده صورت گیرد و شاخه‌های باقی مانده باید بیشتر به سمت بالا باشند تا به سمت بیرون. این برش‌ها معمولاً در حاشیه های بیرونی درخت انجام میشوند. برش‌های سرزنی در درختان مسنتر کمتر مورد نیاز است. شاخه‌های میوه ده در صورت نیاز سرزنی شوند. برای برش با اره، از اره دستی استفاده کنید و شاخه‌های پایینتری که دیگر میوه دهی نمی‌کنند را حذف کنید(۲).
گرده‌افشانی درختان پسته
درختان پسته دوپایه هستند، به این معنا که درخت‌های نر و ماده جدا از هم هستند. درخت‌های نر گرده تولید میکنند و درخت‌های ماده میوه می‌دهند. گل‌های پسته کوچک و غیرقابل توجه هستند و معمولاً به صورت خوشه‌ای ظاهر میشوند. گرده‌ها از درختان نر از طریق جریان باد به گل‌های ماده که پذیرای گرده هستند، منتقل میشوند. معمولاً گل‌های ماده دیرتر از گل‌های نر شکوفا میشوند تا حداکثر گرده در هوا آزاد شود و شانس گرده‌افشانی موفقیت‌آمیز افزایش یابد. برای بهبود گرده‌افشانی و تولید میوه‌ی بهتر، کاشت گونه‌های مناسب و سازگار نر و ماده ضروری است. از جمله گونه‌های رایج، رقم کرمان به عنوان گونه‌ی ماده به طور گسترده‌ای کشت می‌شود و معمولاً توسط گونه‌های نر مانند پترز یا رندی گرده‌افشانی می‌شود. داشتن تعداد کافی درختان نر (حداقل ۰۱ درصد از کل درختان) در نزدیکی درختان ماده برای اطمینان از دسترسی به گرده کافی توصیه می‌شود. گرده‌افشانی موفقیت‌آمیز معمولاً در اواخر بهار، حدوداً در ماه ثور، هنگامی که گل‌های نر و ماده باز هستند، رخ می‌دهد. هوای گرم و خشک در زمان گل دهی باعث موفقیت بیشتر گرده افشانی می‌شود، در حالی که بارندگی بیش از حد یا رطوبت بالا می‌تواند باعث کاهش کیفیت گرده و باروری شود.
رفع حاصل درختان پسته
زمان رفع حاصل
نشانه‌های رسیدگی: پسته‌ها معمولاً زمانی آماده رفع حاصل میشوند که پوسته‌ی بیرونی آن‌ها شروع به شکافتن میکند و مغز پسته قابل مشاهده می‌شود. این اتفاق معمولاً در اواخر تابستان تا اوایل پایز، یعنی حدوداً از ماه سنبله تا میزان، رخ می‌دهد و بسته به آب و هوا و نوع درخت، این زمان متغیر است.
تغییر رنگ مغز پسته: مغز پسته باید کاملاً رشد کرده باشد و رنگ آن از سبز به بژ روشن یا زرد کمرنگ تغییر کند.
.شرایط آب و هوا: شرایط آب و هوای خشک برای رفع حاصل ایده‌آل است، زیرا رطوبت کمتر باعث بهبود کیفیت و کاهش خطر فساد پسته می‌شود
روش‌های رفع حاصل
استفاده از لرزاننده‌ها: ماشین‌های لرزاننده معمولاً برای رفع حاصل پسته به کار می‌روند. این ماشین‌ها با ایجاد حرکت لرزشی درخت را تکان می‌دهند و باعث افتادن پسته‌های رسیده روی زمین میشوند. این روش بسیار کارآمد است و می‌تواند باغهای بزرگ را به سرعت رفع حاصل کند.
رفع حاصل دستی: در باغهای کوچکتر یا برای کنترل کیفیت بهتر، پسته‌ها ممکن است به صورت دستی رفع حاصل شوند. کارگران با استفاده از ابزارهای دستی، پسته‌ها را به آرامی از شاخه‌ها جدا میکنند. رفع حاصل دستی به انتخاب پسته‌های با کیفیت‌تر کمک میکند و آسیب به درخت را کاهش می‌دهد.
عملیات پس از رفع حاصل
پاک‌سازی: پس از رفع حاصل، پسته‌ها باید از هرگونه زباله، پوسته‌ها و پوست‌های خارجی تمیز شوند. این کار می‌تواند با استفاده از بادکش‌ها یا الک‌ها انجام شود.
خشک کردن: پسته‌ها باید خشک شوند تا میزان رطوبت آن‌ها به حدود ۶ تا ۸ درصد برسد. این کار برای جلوگیری از کپک‌زدگی و افزایش طول عمر آن‌ها ضروری است.
ذخیره‌سازی: پسته‌های رفع حاصل‌شده باید در مکان‌های خنک و خشک و ترجیحاً در ظروف دربسته نگهداری شوند تا تازگی و کیفیت آن‌ها حفظ شود.
مقدار حاصل درختان پسته
میانگین مقدار حاصل: مقدار حاصل درختان به عوامل متعددی مانند سن درختان، نوع گونه و شرایط رشد بستگی دارد. درختان بالغ می‌توانند از ۰۰۰۱ تا ۰۰۵۲ پوند پسته در هر جریب تولید کنند.
عوامل مؤثر بر مقدار حاصل: شرایط آب و هوایی، موفقیت در گرده‌افشانی و مدیریت کلی باغ همگی در تعیین مقدار نهایی محصول نقش کلیدی دارند.
منابع
- PGAI (Pistachio Growing Association International): pgai.com.au
- University of California, Davis: fruitsandnuts.ucdavis.edu
- Irritec – Drip Irrigation for Pistachio Trees: irritec.com
- Stark Brothers – Fertilizing Pistachio Trees: starkbros.com
- Fertilizantes y Abonos – Fertilization Plan for Pistachio Trees: fertilizantesyabonos.com